Hoge bloeddruk

De bloedsomloop wordt in stand gehouden door het hart, dat krachtig samenknijpt om het bloed in de slagaders te pompen. Door dat pompen ontstaat er druk op de slagaders, de bloeddruk. Als het hart samenknijpt tijdens de systole is de bloeddruk het hoogst, als het hart in rust is tijdens de diastole is de bloeddruk het laagst. De hoogste druk is de bovendruk of systolische druk, de laagste de onderdruk of diastolische druk.

Als de bloeddruk hoger is dan normaal, merk je daar meestal niets van. Toch is hoge bloeddruk gevaarlijk. Het is een belangrijke risicofactor voor hartziekten. Mensen met hoge bloeddruk hebben een verhoogd risico op een hartziekte.

Een dokter meet de bloeddruk door een snel en eenvoudig onderzoek, de bloeddrukmeting. Als de dokter ontdekt dat je bloeddruk te hoog is, zal hij zijn uiterste best doen om die omlaag te brengen. Is je bloeddruk maar een beetje verhoogd, dan zal hij je aanraden om andere risicofactoren zo veel mogelijk te beperken. Hoge bloeddruk bestrijd je vooral door meer beweging en te letten op gezonde voeding, in het bijzonder door het zout in je eten te beperken. Is de bloeddruk flink verhoogd, dan zal de dokter ook bloeddrukverlagers en plaspillen voorschrijven.

Hoge bloeddruk komt meer voor bij oudere mensen. Met het klimmen der jaren worden de slagaders minder soepel. Mede daardoor is leeftijd de belangrijkste risicofactor voor een hartziekte. Al met al zijn ziekten die voortkomen uit hoge bloeddruk veruit de belangrijkste doodsoorzaak onder ouderen.

Hoge bloeddruk Hoge bloeddruk kan een gevolg zijn van vernauwde slagaders, waardoor dezelfde hoeveelheid vloeistof door een nauwere buis moet stromen.

Weerstand in de slagaders

Hoge bloeddruk ontstaat door een verhoogde weerstand in de kleine slagaders, de arteriolen. Als de wand van de arteriolen soepel en elastisch is, kan het bloedvat zich makkelijk verwijden als er meer bloed doorheen moet. Maar als de vaatwand minder soepel is, dan geeft het bloedvat meer weerstand en moet dezelfde hoeveelheid bloed door een nauwere buis. Het resultaat is dat de bloeddruk in het hele lichaam dan hoger wordt, want alle vaten staan met elkaar in verbinding.

De wetenschap heeft geen goed antwoord op de vraag waarom de vaatwand bij de één minder soepel is dan bij de ander. Uit epidemiologisch onderzoek blijkt wel dat je een grotere kans op hoge bloeddruk hebt als je er veel risicofactoren in je leven zijn, in het bijzonder als je veel zout in je voeding gebruikt.

Je voelt er niks van

Je voelt er meestal niks van als je bloeddruk hoger dan normaal is. Er is geen manier om te weten hoe je bloeddruk erbij staat is te meten, bijvoorbeel door een bezoek aan de dokter te brengen en een bloeddrukmeting laten doen.

Vicieuze cirkel

Als de bloeddruk te hoog is, staan de slagaderwanden continu onder meer druk dan ze aankunnen. Op den duur worden ze minder soepel en minder elastisch, waardoor de weerstand in de slagaders groter wordt. Zo versterkt hoge bloeddruk zichzelf en kan het ziekteproces in een vicieuze cirkel belanden. Uiteindelijk raakt de slagaderwand beschadigd en wordt het risico op slagaderziekte groter. Slagaderziekte kan leiden tot een hartinfarct of een beroerte.

Vermijdbare en onvermijdbare risicofactoren

Hoge bloeddruk wordt versterkt door andere risicofactoren. Je bestrijdt hoge bloeddruk door andere risicofactoren te bestrijden. Meer beweging en zoutbeperking helpen, maar aan leeftijd, geslacht en erfelijke aanleg valt niets te veranderen.

Als mensen ouder worden, neemt de kans op hoge bloeddruk toe doordat de vaatwand van de slagaders, vooral van de aorta, minder soepel wordt. Tot de middelbare leeftijd komt hoge bloeddruk meer voor bij mannen. Daarna neemt de kans op hoge bloeddruk bij vrouwen toe en zijn juist zij in de meerderheid. Dat komt doordat vrouwen voor de menopauze door bepaalde hormonen worden beschermd. Uiteindelijk hebben mannen en vrouwen een ongeveer even groot risico op hoge bloeddruk.

Omdat hoge bloeddruk in sommige families vaker voorkomt dan gemiddeld, is het mogelijk dat erfelijke aanleg een rol speelt. Maar de oorzaak zou ook kunnen liggen in leefgewoontes binnen de familie.

Oorzaak nierziekte

Soms is de oorzaak van hoge bloeddruk aan te wijzen. Minder dan één op de twintig mensen met hoge bloeddruk heeft een nierziekte, waardoor het overtollige vocht in de bloedsomloop niet goed wordt afgevoerd. Hoe meer vocht in de bloedsomloop, hoe hoger de bloeddruk. De behandeling richt zich in dit geval op de nierziekte, hoewel de dokter ook in dit geval zal adviseren om de risicofactoren zo veel mogelijk te beperken.

Hartfalen

Op den duur kan hoge bloeddruk leiden tot een slechter werkende hartspier. Het hart pompt steeds tegen een hoge druk op en de overbelaste hartspier wordt dik en stug. Als dit jarenlang doorgaat, kan hartfalen het gevolg zijn.