Geslacht (mannelijk)

Zowel man-zijn als vrouw-zijn is een risicofactor voor hartziekten, maar op een andere manier. Daarom wordt de risicofactor vrouw-zijn in Hartwijzer in een apart item beschreven.

In zeker opzicht zijn vrouwen in het voordeel. Voor de overgang genieten ze door hun hormonen op de een of andere manier bescherming, maar daarna verdwijnt hun voordeel. Boven de 65 maakt het geslacht voor het risico op een hartziekte niet uit. Omdat vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen overlijden uiteindelijk ongeveer evenveel mannen als vrouwen aan een hartziekte. Vrouwen hebben een hoger vetpercentage dan mannen, maar bij mannen ontstaat buikvet, dat het risico opeen hartziekte groter maakt.

Geslacht (mannelijk) Vrouwen hebben een hoger vetpercentage dan mannen, maar bij mannen ontstaat buikvet, dat het risico op een hartziekte groter maakt.

Oestrogeen en de peervorm

Hoe het komt dat mannen onder de 65 meer kans op hartziekten hebben dan vrouwen, is niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk spelen het vrouwelijk hormoon oestrogeen en de vorm van het lichaam een rol.

1. Tot in de overgang maken vrouwen oestrogeen aan, na de overgang stopt de productie. Oestrogeen heeft een gunstige uitwerking op de vetstoffen in het bloed, in het bijzonder op cholesterol. Het gehalte aan gezond HDL-cholesterol wordt hoger en het gehalte aan ongezond LDL-cholesterol daalt. Oestrogeen zorgt ervoor dat vrouwen voor de overgang gemiddeld een hoger HDL-gehalte hebben dan mannen van dezelfde leeftijd.

2. Vrouwen hebben gemiddeld een hoger vetpercentage dan mannen. Hoe komt het dan dat jonge vrouwen juist minder kans op een hartziekte hebben? Het maakt uit op welke plek van het lichaam het vet zit: bij mannen vaak op de buik, bij vrouwen op de heupen. Mannen met overgewicht hebben de vorm van een appel, vrouwen de vorm van een peer. Vooral het vet op de buik bij de appelvorm vergroot het risico op een hartziekte, ook bij vrouwen. Hoe minder buikvet, hoe minder risico.

Een typische mannenziekte?

Mannen hebben een verhoogd risico op een hartziekte, maar over het hele leven genomen is het risico voor mannen en vrouwen gelijk. Vrouwen worden gemiddeld ouder en krijgen de hartziekte gemiddeld een jaar of tien later. Een hartziekte is dus geen typische mannenziekte. Het idee dat een hartziekte een typische mannenziekte is, kan voor vrouwen nadelig zijn. Als vrouwen ziek worden, nemen ze hun eigen klachten niet serieus en denken ze te laat aan een hartziekte. Ook artsen hadden in het verleden nogal eens te kampen met een vooroordeel. Vrouwen belandden later op de Eerste Hulp en werden later doorverwezen dan mannen. Het gevolg was dat de sterfte aan hartziekten onder vrouwen langzaam toenam, terwijl de sterfte onder mannen juist daalde. In de laatste jaren nemen dokters klachten van vrouwen heel serieus en lijkt de trend te keren.

Zwangerschap

Als een vrouw zwanger is, wordt haar hart extra belast. Er stroomt meer bloed door haar lichaam omdat de baby in haar bloedsomloop is opgenomen. Het hart van de vrouw gaat sneller slaan en pompt meer bloed uit. Voor een gezonde vrouw is dat geen probleem, maar als ze een hartziekte heeft, kan dat een risico zijn voor haarzelf en voor haar baby. Sommige aangeboren hartziekten en bepaalde klepgebreken kunnen een verhoogd risico geven.